Nikotyna należy do substancji psychoaktywnych, a zespół uzależnienia od nikotyny jest uznany za chorobę. Niestety, palenie papierosów powoduje uzależnienie fizyczne i psychiczne. Przeczytaj poniższy tekst, z którego dowiesz się, na czym polega uzależniająca siła nikotyny i jak wyleczyć się z uzależnienia.
Jak dochodzi do uzależnienia od nikotyny?
Nie powoduje euforii, błogostanu ani halucynacji i wręcz trudno określić, dlaczego właściwie nałogowcy mówią, że palenie jest przyjemne, w końcu to tylko inhalowanie się trującym dymem. Jednak nikotyna może uzależnić na lata, a jej użytkownicy nie liczą się ze skutkami zdrowotnymi palenia. Dlaczego tak się dzieje?
Gdy zapalasz papierosa, dochodzi do podrażnienia receptorów nikotynowych. Organizm jest pobudzony, ciśnienie krwi przyspiesza. Wydziela się duża ilość dopaminy, zwanej „przekaźnikiem przyjemności”. U osób palących papierosy, liczba receptorów nikotynowych zwiększa się.
Czy to oznacza, że palenie tytoniu jest wtedy przyjemniejsze? Nie, bo aby pobudzić receptory w równym stopniu, trzeba palić coraz więcej.1 Zjawisko tolerancji, polegające na tym, że organizm szybko przyzwyczaja się do początkowej dawki nikotyny i domaga się jej więcej, jest zresztą jednym z charakterystycznych objawów uzależnienia fizycznego.
Co się dzieje, kiedy „dowóz” nikotyny zostanie zatrzymany? Otóż każdy, kto na własnej skórze odczuł skutki rzucenia palenia potwierdzi, że rozstanie się z nałogiem jest bardzo nieprzyjemne. Odstawienie nikotyny powoduje bowiem zespół abstynencyjny, którego typowymi objawami są rozdrażnienie, niepokój, smutek, zmiany nastrojów.
Uzależniony rozładowuje je na różne sposoby – szybko reaguje nerwami, nie potrafi się skoncentrować, często „zajada” zły nastrój. Chcąc złagodzić objawy rzucenia palenia, odczuwa silną potrzebę sięgnięcia po kolejnego papierosa i dopiero to przynosi mu ulgę.
Dlaczego nikotyna uzależnia psychicznie?
Znasz już mechanizm uzależnienia fizycznego, jednak w przypadku nikotyny bardzo często podkreśla się nałóg psychiczny, nazywany też „sytuacyjnym”. Wynika on z notorycznego powtarzania przez palaczy tytoniu danych zachowań, często nazywanych „rytuałami”, jak palenie po jedzeniu, do kawy, do alkoholu, w przerwie od pracy.
Bardzo typowe jest palenie tytoniu w stresujących sytuacjach, gdy nałogowiec wmawia sobie, że papieros jest jego wsparciem, pomaga mu się rozładować i zrelaksować. W rzeczywistości to tylko tłumaczenie swojego niebezpiecznego nawyku.
Jak rozstać się z nikotyną, aby złagodzić przykre skutki rzucenia palenia?
Czy wiesz, dlaczego warto znać mechanizm uzależnienia od nikotyny? Ponieważ wiedza na ten temat uzmysławia, że papierosy nie są jakimkolwiek wsparciem, a przywiązanie do nich to tylko efekt kilku reakcji chemicznych, zachodzących w organizmie pod jej wpływem. Tak samo, jak przyzwyczaiłeś organizm do nikotyny, tak samo możesz go odzwyczaić i jest na to jeden pewny sposób – rzucenie palenia.
Receptory nikotynowe możesz natomiast „przechytrzyć”, korzystając ze sprytnej metody. Opiera się na niej działanie leku Tabex, zmniejszającego zależność organizmu od nikotyny. Lek ten zawiera w składzie alkaloid roślinny cytyzynę, pozyskiwany z nasion Złotokapu zwyczajnego.
Cytyzyna konkuruje z nikotyną o te same receptory, jednak ze względu na silniejsze wiązanie, stopniowo wypiera z nich nikotynę. Dzięki temu, że cytyzyna umiarkowanie zwiększa poziomu dopaminy w mózgu, objawy odstawienia nikotyny są łagodniejsze.
W trakcie kolejnych dni terapii potrzeba zapalenia papierosa jest coraz słabsza. Bez nerwów, napadów wilczego apetytu i spadku koncentracji. Wielu uzależnionych nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że taka możliwość istnieje i próbuje odstawić papierosy męczącą metodą silnej woli.
- Porębiak M.I. Uzależnienie od nikotyny. https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/70084,uzaleznienie-od-nikotyny Data dostępu: 14.01.2019
